شیوع بیماری کووید-19 یا کرونا در دنیا کسب‌و‌کارهای زیادی را تحت تاثیر قرار داده است. این مهمان ناخوانده بیش‌تر کسبوکارها را در غافلگیری و شوک قرار داد. تا آن‌جا که خیلی از آن‌ها آمادگی رویارویی با آن را نداشته و طبیعی است تمهیداتی را هم برای مقابله با آن برنامه‌ریزی نکرده بودند.
قرنطینه، فاصله‌گذاری اجتماعی، تعطیلی مراکز خرید، تعطیلی فروشگاه‌ها، لغو سفرها ، بسته شدن مرز کشورها به روی یکدیگر، محدودیت‌های واردات و صادرات، نوسانات شدید قیمت در بازار، عدم تامین به موقع مواد اولیه و محصولات مورد نیاز مشتریان در برخی از صنایع و … عواملی هستند که در این مقطع از زمان برای کسب وکارها شرایط بحرانی ایجاد کرده‌اند.
در دوران بحران‌هایی مانند شیوع بیماری کرونا در دنیا خیلی از فرصت‌های شغلی از بین رفته و برخی از کسبوکارها به پایان زندگی خود می‌رسند اما در این میان کسب و کارهایی هستند که می‌توانند از تهدید بحران استفاده کرده و آن را به فرصتی عالی تبدیل کنند. در واقع در دوران بحران است که هر سازمان می‌تواند چابکی، مقاومت سازمان، خلاقیت در فرآیندهای مختلف را در مواجه شدن با وقایع غیرمترقبه به چالش بکشد.
حال پرسش اینجاست که کسبوکارها باید چه برنامه ای برای عبور از این شرایط بحرانی داشته باشند؟ چگونه می توان علاوه بر عبور از این شرایط بحرانی، کسب‌وکار را حفظ و حتی به آن رونق بخشید؟
توجه به نیاز مشتریان مهم‌ترین عامل حرکت در شرایط بحران
امروزه مشتریان هر کسب‌و‌کاری عامل اصلی بقاء آن به شمار می‌آیند. توجه به نیازهای مشتریان یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند سرخط استراتژیک حرکت سازمان در مسیر تعالی باشد. در شرایط کنونی وزارت بهداشت و نهادهای مسئول از مردم تقاضا می‌کنند که در خانه بمانند و از رفت‌وآمدهای غیرضروری دوری کنند. مراکز خرید ، تفریحی، ورزشی، مذهبی و … برای جلوگیری از اجتماعات تعطیل شده است. از این رو، می‌توان نتیجه گرفت که رفتار خرید مردم در این شرایط حتما تغییر می‌کند.
استفاده از امکانات جایگزین خریدهای حضوری مانند خرید از اپلیکیشنها، وب‌سایت‌های اینترنتی و پرتال‌های فروش زیاد تر شده و فرهنگ عامه‌ی مردم برای خرید مایحتاج روزانه و نیازهای دیگر خود تغییر خواهد کرد. توجه به این نوع تغییر رفتار مشتریان و نیازمندی‌های آنان، راهبردها و سیاست‌های مناسبی را می‌طلبد.
بسیاری از کسبوکارها در ایران به تازگی شروع به ایجاد درگاه‌های فروش اینترنتی کرده یا در این زمان به فروش آنلاین محصولات خود بیش‌تر از گذشته توجه کرده‌اند. اما سوال اینجاست که آیا در این مسیر فقط اختصاص یک فروشگاه آنلاین برای مشتریان کافیست؟
سیاست‌های فروش مهم‌ترین عامل حفظ سازمان در شرایط بحران
راهبردهای فروش با توجه به موقعیت‌های مختلف جامعه در زمان‌های مختلف توسط سازمان به‌کار گرفته می‌شوند. فروش آنلاین یکی از این راهبردهاست. برای اینکه بتوانیم به سوال قبل پاسخ دهیم باید الزامات فروش آنلاین را در نظر بگیریم. آنچه مشخص است این است که تنها توجه به فروش آنلاین قطعا سازمان را به نتیجه مطلوب نمی‌رساند. چون فرهنگ مردم ما برای خریدهای آنلاین در بسیاری از نقاط کشور هنوز شکل نگرفته است و مردم بسیاری هنوز به خرید آنلاین اعتماد ندارند.
از طرفی برای فروش آنلاین باید زیر ساخت‌های مناسب فراهم شود. در دسترس بودن وب‌سایت اینترنتی فروش، کاربر پسند بودن آن، راحتی کار با این وب‌سایت‌ها، اختصاص اپلیکیشن‌های خرید در موبایل‌های هوشمند، راحتی نصب و کاربری این اپلیکیشنها برای افراد مختلف با هرفرهنگ و سطح معلومات از جمله موارد بسیار مهم در طراحی وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های خرید است.
حال پرسش اینجاست اگر به همه عوامل اشاره‌شده در فروش اینترنتی سازمان خود توجه کافی کنیم راهبرد فروش مناسبی را گرفته‌ایم و آیا می توانیم منتظر گرفتن یک نتیجه خوب باشیم؟ جواب مشخص این پرسش خیر است.
استراتژی مهم فروش توجه دقیق به نیاز مشتری، تامین نیاز او در زمان مشخص و سیاست حفظ ارتباط با مشتری با هدف وفادار سازی آن‌ها برای دوران گذار از بحران است.
سازمان‌ها در این دوران باید توجه داشته باشند که این شرایط یک فرصت طلایی برای این است که به مشتریان خود ثابت کنند که در هر شرایطی در کنار آن‌ها هستند تا نیازهای آنان را برطرف کنند . ساختار لجستیک خوب برای ارائه و ارسال کالای مورد نیاز مشتریان، توجه به پراکندگی جغرافیایی و توزیع مناسب خدمات به اکثر مناطق جغرافیایی در سراسر کشور، محدود نبودن خدمات به نقطه یا منطقه‌ای خاص، تامین به موقع کالاهای مشتریان، دقت در بسته‌بندی و درج اطلاعات کالا ، ارسال به موقع و امن با حفظ و رعایت نکات مورد توجه مشتریان مانند رعایت نکات بهداشتی، ارائه قیمت مناسب و در نظر گرفتن اعتبار و امتیاز به ازای خرید مشتریان در جهت حفظ مشتری از جمله موارد بسیار مهمی است که در راهبرد فروش در این دوران موثر بوده و باید مدنظر قرار داده شوند.
استراتژی کاهش هزینه‌ها و دست یابی به اطلاعات سازمانی به موقع
سازمان‌ها برای اینکه بتوانند استراتژی‌های مناسبی را اتخاذ کنند باید اطلاعات دقیق، درست و به موقع از همه ابعاد کسب و کار خود داشته باشند . اطلاع از میزان نقدینگی، دارایی‌های جاری و در لحظه سازمان، میزان هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی به تفکیک واحد های سازمانی ، میزان درآمد فروش به تفکیک مراکز فروش، اطلاع از موجودی های سازمان در انبارها و فروشگاه‌ها ، نحوه تسهیم و توزیع موجودی در بین مراکز و انبارها، مدیریت تامین موجودی ها، حفظ یکپارچگی فرآیندی بین همه واحدهای سازمانی و توجه به امنیت اطلاعات و حفظ این اطلاعات در سازمان جزو موارد مهمی ست که برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک مدیران بسیار حیاتی و لازم است.